مقدمه: بیماری های عروق کرونری از مهم ترین و قابل پیشگیری ترین عوامل مرگ و میر جامعه امروزی محسوب می-گردند و هیپرلیپیدمی از مهم ترین علل بروز بیماری های قلبی است. در این بین، سندرم تری گلیسرید بالا HDL پایین یک عامل خطرساز قوی برای انفارکتوس قلبی و مرگ در اثر بیماری عروق کرونری می باشد. با توجه به اهمیت این سندرم و عدم بررسی های لازم در این مورد، مطالعه ای با هدف بررسی شیوع این اختلال در استان سمنان انجام شد تا زمینه ساز اقدامات کاربردی لازم دراین راستا باشد.روش ها: این مطالعه اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی در سال 1384 و با شرکت 3799 نفر از افراد 70-30 ساله جامعه شهری و روستایی استان سمنان انجام شد. نمونه گیری به روش مرحله ای و در شهرستان های سمنان، دامغان، شاهرود و گرمسار انجام شد. جمع آوری داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه انجام گرفت. سپس با راهنمایی قبلی، آزمایش ها پس از با ناشتایی 12 ساعته انجام شد.یافته ها: میانگین سنی نمونه ها 41±10.2 سال و 44.6 درصد آنها مرد بودند. سندرم HDL پایین و تری گلیسرید بالا در 15.5 درصد موارد دیده شد. شانس ابتلا به این سندرم در زنان حدود 7 برابر مردان بود. شیوع این سندرم با سن ارتباط داشت و در افراد 60 ساله یا بالاتر، حدود 1.8 برابر افراد کمتر از40 سال شانس ابتلا به این سندرم را داشتند. هم چنین شانس ابتلا به این سندرم در افراد چاق 1.91 برابر افراد سالم بود. شیوع این سندرم در ساکنین شهر و روستا تفاوت معنی دار نداشت.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این بررسی سندرم تری گلیسرید بالا HDL پایین در استان سمنان شایع می باشد. انجام آزمایش های فوق در افراد جامعه یک اقدام بهداشتی ضروری بوده و نیاز به برنامه های پیشگیری در این زمینه دارد.

زمینه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین شیوع سندرم تری گلیسرید بالا و کلسترول HDL پایین ( High TG- Low HDL) و نسبت TG/HDL بالا و فاکتورهای مرتبط با آن در افراد بالای 20 سال شهر اهواز انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش خوشه ای چند مرحله ای در 6 مرکز بهداشت در شهر اهواز انجام شد. فشار خون، وزن، قد، BMI و دور کمر داوطلبین اندازه گیری گردید. سطح سرمی، FBS کلسترول توتال، تری گلیسیرید، HDL، LDL بعد از 12 ساعت ناشتا اندازه گیری شد.یافته ها: از 2505 داوطلب، 1155 نفر (46.1 درصد) مرد و 1350 نفر (53.9 درصد) زن بودند. میانگین سنی داوطلبان مرد، 42.9+14.5 و زن 39.9+12.6 سال بود. شیوع سندرم High TG- Low HDL بر اساس کرایتریای AACE، 10.2 درصد (6.5 درصد در مردان و 13.3 درصد در زنان P=0.0001) بود. شیوع نسبت TG/HDL بالا، 67.8 درصد بوده که به صورت معنادار در مردان (73.9 درصد) بالاتر از زنان (62.7 درصد) بوده است (P=0.0001). شیوع سندرم High TG- Low HDL و نسبت بالای TG/HD با سن ارتباط معنادار داشت (P=0.0001). هر دو اختلال در افراد دیابتی، چاق و افراد با دور کمر بالا شایع تر از افراد با وزن نرمال و دور کمر نرمال بودند.نتیجه گیری: سندرم High TG- Low HDL و نسبت بالای TG/HDL در شهراهواز شایع می باشند. اجرای برنامه های آموزشی در جهت اصلاح شیوه زندگی و کاهش فاکتورهای خطر توصیه می گردد.

قسمت اعظم روغن مصرفی مردم ایران را روغن های هیدروژنه تشکیل می دهد. از آن جایی که فرآیند هیدروژناسیون این روغن ها به گونه ای است که برخلاف روغن های تولید شده در بسیاری از کشورهای پیشرفته، دارای مقادیر زیادی اسیدهای چرب ترانس می باشد که مصرف آنها اثرات مضر متعددی در انسان ایجاد کرده و به عنوان ریسک فاکتوری برای بیماری های قلب و عروق محسوب می شوند، این تحقیق به منظور بررسی جایگزینی روغن های مایع به جای روغن های هیدروژنه بر سطح سرمی کلسترول، HDL - کلسترول و تری گلیسریدها در سرم تعدادی از زندانیان که به عنوان داوطلب سالم در این مطالعه شرکت کرده بودند، طراحی شد. قبل از شروع پژوهش میزان و انواع اسیدهای چرب روغن های هیدروژنه و مایع مورد آزمایش به روش HPLC تعیین گردید. با توجه به اینکه مصرف مقادیر کم اسیدهای چرب ترانس از طریق رقابت با اسیدهای چرب ضروری می تواند بر نتایج مطالعه اثر بگذارد، داوطلبین این تحقیق را 36 نفر از زندانیانی که دسترسی به هیچ ماده غذایی غیر از آنچه که از طریق آشپزخانه زندان در اختیار آنها قرار می گرفت نداشتند، تشکیل دادند. روغن مصرفی قبل از شروع مطالعه از نوع هیدروژنه بود که به مدت یک ماه با روغن مایع تعویض و سپس مجددا روغن هیدروژنه به داوطلبین داده شد و تا دو ماه ادامه یافت. نمونه گیری از داوطلبین در فواصل زمانی منظم تا مدت 3 ماه انجام گرفت و سطح سرمی کلسترول، HDL - کلسترول و تری گلیسرید اندازه گیری شد. آزمون آنالیز واریانس برای مقایسه آماری نتایج درمراحل مختلف به کار گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که جایگزینی روغن های هیدروژنه با روغن مایع باعث افزایش معنی دار HDL - کلسترول (0.001>P) سرم می شود. مصرف دوباره روغن های هیدروژنه باعث شد که سطح سرمی HDL - کلسترول کاهش یافته و پس از 3 ماه مجددا به مقدار اولیه برگردد. تغییرات کلسترول تام،LDL  - کلسترول و نیز تری گلیسرید معنی دار نبود. این تحقیق بر اهمیت اصلاح روش جامدسازی روغن های مصرفی با هدف کاهش مقدار اسیدهای چرب ترانس به منظور مقابله با ریسک فاکتورهای بیماری های قلبی تاکید می کند.

زمینه و اهداف: آنالوگ تستوسترون انانتات (Testosterone Enanthate، TE) جهت درمان بیماران با سطح تستوسترون پلاسمای کم و افزایش حجم و قدرت ماهیچه ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهند که سطح زیاد تستوسترون احتمالا بر روی پروفیل چربی های پلاسما تاثیر می گذارد. هدف این تحقیق تاثیر تجویز دوز بالای TE بر روی کلسترول تام، تری گلیسرید، لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL)، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی زیاد (HDL) پلاسمای موش صحرایی نر بالغ بود. مواد و روش ها: برای انجام این تحقیق 35 موش صحرایی نژاد Wistar بطور تصادفی به 5 گروه 7 تایی تقسیم شدند: گروه  I) موش های گنادکتومی شده و دریافت کننده 5 میلی گرم TE، گروه II) موش های گنادکتومی نشده و دریافت کننده 5 میلی گرم TE، گروه III) موش های گنادکتومی شده و دریافت کننده 0.5 میلی لیتر روغن زیتون، گروه IV) گنادکتومی نشده و دریافت کننده 0.5 میلی لیتر روغن زیتون و گروه V) شاهد (موش های که هیچ ماده ای دریافت نکردند).یافته ها: نتایج تحقیق ما نشان داد که بین گروها، تغییرات کلسترول پلاسما معنی دار نبود. سطح تری گلیسرید پلاسما گروه های I (P<0.001) وP<0.01) II ) و سطح VLDL پلاسما گروه های (P<0.01) I و II (P<0.01) با گروه شاهد بطور معنی داری بالاتر بود. سطح لیپوپروتئین LDL پلاسما بین گروه های I و II با گروه شاهد تفاوت معنی داری مشاهده نشد اما سطح HDL در گروه II نسبت به گروه شاهد کاهش یافت (0.05>P).نتیجه گیری: مصرف TE سبب افزایش مقادیر تری گلیسرید و VLDL و کاهش HDL پلاسما می شود؛ از اینرو خطر مشکلات قلبی عروقی همواره افراد مصرف کننده TE نسبت به سایر افراد بیشتر تهدید می نماید.

مقدمه: افزایش میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی- عروقی Cardio vascular disease) یا (CVD به یک معضل اصلی سلامت عمومی تبدیل شده است، به گونه ای که هر سال میلیاردها دلار صرف درمان این گونه بیماری ها می شود. شواهد اپیدمیولوژیکی بسیاری وجود دارند که نشان می دهد آهن عامل مهمی در پیشرفت آتروسکلروز است. با این وجود مکانیسم تحریک آتروژنز توسط آهن هنوز مبهم می باشد؛ ولی اعتقاد بر این است که ممکن است نقش کاتالیتیک آهن در پراکسیداسیون لیپید عامل مهمی در تشکیل ضایعه آتروسکلروز باشد.روش ها: سطح سرمی فریتین، ترانسفرین و نسبت تری گلیسرید به لیپوپروتئین با وزن سنگین(TG/HDL-c) ، در 140 بیمار مذکر با سن بیشتر یا مساوی 45 سال که جهت انجام آنژیوگرافی مراجعه نموده بودند، اندازه گیری شد. افراد بر اساس نتیجه آنژیوگرافی خود به دوگروه مورد (با گرفتگی بیشتر و مساوی 75 درصد در حداقل یکی از عروق کرونر) و شاهد (با گرفتگی کمتر از 75 درصد) تقسیم شدند.یافته ها: میانگین غلظت ذخایر آهن در گروه مورد نسبت به گروه شاهد، بالاتر بود. فریتین گروه مورد و شاهد به نرتیب 99±129.8 و 75±107.7 نانوگرم در میلی لیتر و ترانسفرین در دو گروه به ترتیب 53.9±288.8 در مقابل 58.9±285 میکروگرم در دسی لیتر بود. هر چند تفاوت این دو شاخص از نظر آماری معنی دار نبود اما با تعدیل مشخصات زمینه ای این تفاوت در مورد فریتین معنی دار گردید (P<0.05). پس از طبقه بندی میزان فریتین در سه (Q3>126, 233<Q2≤233, Q1≤126) Quintile و کنترل اثر مخدوش کننده ها، رابطه فریتین با تعداد عروق درگیر معنی دار نبود. همچنین نسبت TG/HDL-cدر گروه مورد بالاتر بود اما اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود، (P>0.05).نتیجه گیری: یافته های ما نشان داد که فریتین، هموگلوبین و TG/HDL-c می توانند شاخص های تشخیصی مهمی در میزان پیشرفت آترواسکلروز عروق کرونری باشند، اما از مقدار فریتین نمی توان به عنوان یک شاخص پیش آگهی در تعیین تعداد عروق درگیر استفاده نمود.

زمینه و هدف: سندرم متابولیک دربرگیرنده مجموعه عواملی است که به عنوان عوامل خطرساز برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع دوم محسوب می شوند. تعیین شیوع این سندرم و اختلالات منسوب به آن از جمله فشار خون بالا، اختلال متابولیسم گلوکز، دیس لیپیدمی و چاقی مرکزی در سنین کودکی و نوجوانی به پیشگیری و درمان به موقع این اختلالات و کاهش عوارض ناتوان کننده و مرگبار ناشی از آن در آینده کمک می کند. این مطالعه به منظور تعیین شیوع سندرم متابولیک و اجزای تشکیل دهنده آن در نوجوانان شهر گرگان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی روی 450 نوجوان 15 تا 17 ساله (225 دختر و 225 پسر) دبیرستان های شهر گرگان طی سال 1388 با نمونه گیری به روش تصادفی انجام شد. معیار تشخیص سندرم متابولیک وجود سه مورد یا بیشتر از پنج معیار دور کمر مساوی یا بیش از صدک 90 بر اساس سن و جنس، افزایش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک مساوی یا بیشتر از صدک 90 بر اساس سن، جنس و قد، میزان قند خون مساوی یا بیش از 100 میلی گرم در دسی لیتر، تری گلیسرید مساوی یا بیش از 110 میلی گرم در دسی لیتر،HDL  کمتر یا مساوی 40 میلی گرم در دسی لیتر بود. اطلاعات تن سنجی شامل قد، وزن و دور کمر ثبت و اندازه گیری فشار خون از بازوی راست انجام شد. نمونه خون وریدی ناشتا برای آزمایش های بیوشیمیایی جمع آوری گردید. داده ها توسط نرم افزار SPSS-16 و آزمون های توصیفی (شیوع و فاصله اطمینان 95 درصد)، آزمون تحلیلی کای اسکوئر و رگرسیون لجستیک تک متغیره تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: شیوع کلی سندرم متابولیک 3.3 درصد (95%Cl: 1.8-5.4) تعیین شد. علی رغم این که شیوع سندرم در پسران (4.9 درصد) و در دختران (1.8 درصد) بود؛ اما این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود. از بین کل افراد 54.6 درصد (95%Cl: 49.93-59.33) مبتلا به 1 یا 2 اختلال متابولیک بودند. شایع ترین اختلال متابولیک در هر دو جنس افزایش تری گلیسرید (27.6 درصد در پسران و 52.4 درصد در دختران) بود. همچنین پایین بودن HDL (17.3 درصد) و چاقی شکمی (7.6 درصد) به ترتیب در پسران و دختران شیوع بیشتری داشت. کمترین شیوع در پسران مربوط به چاقی شکمی (0.9 درصد) و در دختران افزایش فشار خون (3.1 درصد) بود.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که شیوع سندرم متابولیک در نوجوانان 17-15 ساله شهر گرگان کمتر از شیوع آن در سایر نقاط کشور است؛ اما شیوع چاقی بیشتر از دیگر مناطق می باشد. با توجه به ابتلای بیش از نیمی از جمعیت مورد مطالعه به یک یا دو اختلال متابولیک، پیگیری درازمدت این افراد پیشنهاد می گردد.

مقدمه و اهداف: نسبت تری گلیسرید به کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (TG/HDL-C) به عنوان شاخصی برای سندرم متابولیک شناخته شده است. با توجه به شیوع بالای سندرم متابولیک و HDL-C پایین در جمعیت ایرانی، این مطالعه به منظور تعیین نقش این شاخص در پیش بینی بروز بیماری های کرونری قلب (CHD) بطور مستقل از سایر عوامل خطر انجام گرفت.روش کار: طی بهمن ماه سال 1378 تا مرداد 1380، تعداد 1824 مرد 40 سال و بالاتر، بدون هیچگونه سابقه ای از بیماری های قلبی ـ عروقی، وارد مطالعه شدند تا به منظور تعیین رخدادهای جدید CHD بصورت آینده نگر مورد بررسی قرار گیرند. اندازه گیری های پایه شامل سطح سرمی کلسترول تام (TC)، HDL-C، TG و عوامل خطر CHD شامل سن، فشار خون سیستولی و دیاستولی، نمایه توده بدنی، دیابت، مصرف دخانیات و سابقه خانوادگی بیماری های قلبی عروقی هستند.نتایج: تا اسفند 1385 با میانه پیگیری 6.5 سال، تعداد 163 رخداد جدید CHD رخ داد. بر اساس الگوی خطرات متناسب کاکس (Cox)، پس از تعدیل بر اساس کلسترول تام و سایر عوامل خطر، مردان در بالاترین چارک TG/HDL-C نسبت به پایین ترین چارک، نسبت خطر (Hazard ratio) معنی داری برابر 1.85 (3.17-1.07، فاصله اطمینان95 %) داشتند. نسبت خطر توام برای TC و TG/HDL-C (بالاترین چارک TC و TG/HDL-C نسبت به پایین ترین چارک آنها) پس از تعدیل برای سایر عوامل خطر برابر 6.13 (15.86-2.37، فاصله اطمینان95 %) بود.نتیجـه گیـری: ارزیابی همزمان نسبت TG/HDL-C و TC می تواند به عنوان شاخصی در پیش بینی خطر بروز CHD در مردان ایرانی در نظر گرفته شود.

مقدمه: ذرات LDL از لحاظ اندازه، دانسیته و ترکیب اجزا تشکیل دهنده خود ناهمگون هستند. چنانکه فرم غالب LDL در فرد از نوع کوچک و چگال (d-LDL) باشد، فنوتیپ شخص از لحاظ LDL از نوع فنوتیپ B خواهد بود. مطالعات انجام شده حاکی از آن است که d-LDL با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی همراه است. این تحقیق به منظور شناخت پارامتر های موثر دیگری که احیانا می توانند در بیماران دیابتی در بروز بیماریهای قلبی عروقی موثر باشد، انجام گرفته است. روش کار: در این مطالعه تحلیلی، اندازه LDL در 81 نفر بیمار دیابتی نوع II و 81 فرد سالم محدوده سنی 50 تا 70 سال به روش پلی اکریل امیدژل الکتروفورز (PAGE) تعیین شد. BMIداوطلبین پس از اندازه گیری قد و وزن آنها محاسبه شد. جهت تعیین غلظت تری گلیسرید و HDL-C از کیتهای آنزیمی استفاده گردید و نتایج با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و P<0.05 معنی دار تلقی شد. نتایج: بر اساس نتایج حاصل 59% از بیماران دیابتی و 27% از افراد کنترل دارای فنوتیپ B بودند. اندازه LDL در بیماران دیابتی بطور معنی داری کمتر از گروه کنترل بود (P<0.05). غلظت تری گلیسرید در دیابتی ها بطور معنی داری بیشتر از گروه کنترل (P<0.01) و میزان HDL-C کمتر از گروه کنترل (P<0.001) بود. اندازه LDL همبستگی معکوس و معنی داری با غلظت تری گلیسرید و همبستگی مستقیم و معنی داری با غلظت HDL-C نشان داد. نتیجه گیری: در این مطالعه فراوانی فنوتیپ B در بیماران دیابتی 2 برابر افراد سالم بود که این می تواند افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را در این بیماران توجیه کند.

زمینه و هدف: دیابت یک اختلال متابولیک در بدن است. گیاه Sclerorhachis leptoclada که متعلق به خانواده کاسنی است، به دلیل ترکیبات ضد اکسیدانی موجود در ریشه برای درمان ایدز و سرطان استفاده می شود. لذا در این مطالعه بررسی اثر عصاره هیدروالکلی Sclerorhachis leptoclada بر میزان گلوکز و سطوح کلسترول، تری گلیسرید، HDL و LDL در رت های دیابتی شده مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی 60 سر رت نر نژاد ویستار به طور تصادفی در 10 گروه 6 تایی شامل: گروه کنترل، گروه تیمار 1، 2 و 3 (سالم تحت درمان با دوز های mg/kg150 و 300 و 600 عصاره)، گروه کنترل دیابتی، گروه تجربی 1 و2 و3 دیابتی تحت درمان با دوزهای mg/kg150و 300 و 600 عصاره)، گروه کنترل مثبت (دیابتی+داروی گلی بن کلامید)، گروه سالم (سالم+داروی گلی بن کلامید)، تقسیم شدند. پس از یک ماه گاواژ، از رت ها نمونه خونی گرفته و میزان گلوکز، اوره، کراتینین و آلبومین مورد سنجش قرار گرفت. مقایسه ای نیز بین تاثیر عصاره هیدروالکلی گیاه Sclerorhachis leptoclada و داروی متداول گلی بن کلامید صورت گرفت و نتایج گروه ها با استفاده از آزمون t و ANOVA با هم مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تجویز عصاره هیدروالکلی گیاه Sclerorhachis leptoclada قادر است میزان گلوکز را در گروه های تجربی (دیابتی+عصاره با دوز 150، 300، 600) در مقایسه با گروه دیابتی به صورت معناداری کاهش دهد (0/001>p). همچنین مصرف عصاره هیدروالکلی گیاه Sclerorhachis leptoclada در بیماران دیابتی باعث کاهش قابل توجه سطح تری گلیسرید و HDL و LDL در رت های دیابتی می گردد و دارای اثرات هیپوگلیسمیک می باشد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف عصاره هیدروالکلی گیاه Sclerorhachis leptoclada در رت های دیابتی باعث کاهش قابل توجه سطح سرمی گلوکز، تری گلیسرید و کراتینین در رت های دیابتی می گردد و دارای اثرات هیپوگلیسمیک می باشد.